متن سخنرانی پیرامون غدیر و واژگان خطبه

بسم الله الرحمن الرحیم

عید غدیر (محتوایی )

• اصلی: اعلام ولایت ائمه(ع) تا قیامت.
  • آیه: إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ‌ (مائده 55).
  • آیه: النَّبِیُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ (احزاب 6)
  • سپس فرمود من کنت مولاه فعلیٌ مولاه (مسند احمد بن حنبل )
  • بعد دیگر ائمه را معرفی کردند و خاتم ائمه را معرفی نمودند
  • عواقب منکران را نیز فرمود و فرمودند هر که در یکی از آنها شک کند مابقی را نیز شک کرده و جایش آتش است.
  • بیعت با ائمه را بیعت با خداوند معرفی نموده‌اند
  • این بیعت به نفع خود مردم است و نفع آن به ایمان رسیدن است.

عید غدیر (تاریخچه)

• سال 10 هجرت حدود 23 سال بعد از بعثت ، همه احکام گفته شده بود. تقریباً 2 مطلب مانده بود یکی مناسک حج و یکی وصایت. آیه آمد: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ‌ (مائده 67)
• حجیت پیام غدیر تا ابد و برای همه انسانها: من آنچه را مأمور به ابلاغش بودم رسانیدم تا حجت باشد بر حاضر و غایب و بر همه کسانیکه حضور دارند یا ندارند، به دنیا آمده‌اند یا نیامده‌اند، پس حاضران به غایبان و پدران به فرزندان تا روز قیامت برسانند (احتجاج ج1 ص78 )
• بعد از اعلام عمومی جمعیتی بالغ بر 70/120 هزار نفر عازم مکه شدند.
• حضرت علی‌(ع) به یمن و نجران رفته بود و با 12 هزار نفر پیوست.
• پیامبر در منی 2 مرتبه سخنرانی کرد. بلال اعلام کرد در غدیر خم جمع می‌شویم.
• آنجا کمی آب و چند درخت کهنسال بود. پیامبر به سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار دستور داد فضا را آماده کنند. هوا آنقدر گرم بود که خود پیامبر(ص) گوشه‌ای از عبا را به سر و گوشه‌ای دیگر را زیر پا انداخته بودند. بعد سایبانی زند و از جهاز شتران منبری درست کردند و البته کسی هم صحبت‌ها را تکرار می‌کرد صدا برسد.
• –        1 ساعت صحبت بطول انجامید.
• پیامبر(ص) عمامه خود را که سحاب نام داشت بر سر علی(ع) گذاشتند.
• در پایان مراسم حج جبرئیل آمد و فرمود: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ پیغمبر از بیم عکس‌العمل نامطلوب مردم موضوع را تا مسجد خیف واقع در منا به تأخیر انداخت. دوباره جبرائیل آمد فرمود وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ باز همان دلیل تا به کراع الغمیم 8 مایلی مکه تأخیر انداخت تا به غدیر رسیدند. واقع در سرزمین خم دوباره جبرائیل آمد و فرمود وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ.

 (بعد از خطبه)

• دستور دادند 2 خیمه بپاشد و در یکی پیامبر(ص) و یکی علی(ع). مردم اول با پیامبر(ص) و بعد با علی(ع) بیعت می‌کردند. 3 روز طول کشید. و اولین کسانیکه بیعت کردند. ابوبکر و عمر و عثمان و طلحه و زبیر بودند.
• بعد زنان آمدند و ظرف آبی گذاشتند و پرده‌ای وسط و بیعت کردند. حضرت زهرا(س) و زنان پیامبر(ص) همه هم حضور داشتند.
• حسّان بن ثاقب شعر گفته بود که از پیامبر اجازه گرفته و خواند.
• جبرئیل در کنار مردم مثل مردی خوشرو ایستاده بود و می‌گفت بخدا قسم روزی را مثل این ندیدم. چقدر کار پسر عمویش را محکم نمود. او پیمانی بست که جز کافر به خدا و رسولش آن را بهم نمی‌زند. عمر نزد پیامبر(ص) آمد گفت شنیدی چه گفت؟ فرمود آری نشناختی؟ گفت نه، فرمود او روح‌الامین بود. تو مواظب باش این پیمان را نشکنی.
• حارث فهری نزد پیامبر آمد و معترضانه پرسید آیا این ولایت که اعلام کردی از جانب خداست؟ فرمود: بلی. خطاب به خدا گفت اگر آنچه محمد(ص) می‌گوید راست است سنگی از آسمان بفرست و یا عذابی دردناک. به راه افتاد سنگی از آسمان آمد و به مغزش وارد شد و از دبرش خارج شد و به درک واصل شد.
• شیاطین نیز در غدیر بودند و گفتند دیگر این امت مورد رحمت قرار گرفتند.
• صحیفه ملعونه اول: 2 نفر از رؤسای منافقین هم‌پیمان شدند بعد از پیامبر نگذاریم خلافت به اهل‌بیتش برسد. و 3 نفر دیگر هم آمدند 5 نفری امضاء کردند و در کنار کعبه خاک کردند.
• توطئه قتل پیامبر(ص): در حجه الوداع 5 نفر + 9 نفر دیگر در قله کوهی کمین کردند. وقتی پیامبر به سرازیری رسید سنگ رها کنند شترها رم کنند و پیامبر را بکشند. خداوند ایشان را آگاه نمود. حذیفه و عمار هم با آنان مقابله کردند. اسامی آنان عبارتست از ابوبکر- عمر- عثمان- معاویه- عمروعاص-طلحه- سعدبن‌ابی وقاص- عبدالرحمن‌بن عوف- ابوعبیده جراح- ابوموسی اشعری- ابوهریره- مغیره بن شعیب- معاذبن جبل- سالم مولی ابی حذیفه
• صحیفه ملعونه دوم: پس از ورود به مدینه در خانه ابوبکر جلسه بپا شد آن 14 نفر + 20 نفر دیگر از جمله ابوسفیان، پسر ابوجهل و خالدبن ولید- نقشه‌های آینده را امضاء کرده و به ابوعبیده جراح دادند تا در کنار آن طومار قبل دفن کند.

 (نکات)

• بیعت الآن چگونه است: به 2 امر بستگی دارد (مکیال): 1- تصمیم قلبی محکم و ثابت بر اطاعت امام و یاری کردن او با نثار جان و مال 2- اظهار کردن آنچه قصد نموده و دل بر آن نهاده بوسیله زبان هنگام بیعت.
• این پیام برای کل زمان‌هاست و لبیک گفتن آن هم برای کل زمان‌هاست.
• اگر شیعیان ما که خدا بر طاعتش توفیقشان دهد در وفای به عهد و پیمان که برعهده آنانست همدل می‌شدند، برکت دیدار ما از آنها واپس نمی‌افتاد و سعادت مشاهده ما همراه با معرفت حقیقی و راستین بر ایشان پیش می‌افتد (احتجاج ج2 ص325 )
• پیامبر(ص) 2 اقدام عملی کردند: 1- یکی بلند کردن و معرفی علی(ع) 2- بیعت با قلب و زبان گرفتن.
• در نظر گرفتن شکل مخصوص خطبه‌خوانی بصورت قیام و ایستاده- شرایط استثنایی گوینده و شنوندگان- در حجه الوداع- آن گرما- آن مکان خاص- قبل از تقاطع جاده‌ها و مورد خطاب بودن همه مسلمین تا آخر روزگار و … مهم است.

 (برخی واژه‌ها)

• معانی و شئون مولا و عبد: کلمه مولی در عربی جزء اضداد است هم به معنی مالک و صاحب اختیار و هم عبد. (المعجم الوسیط ص1058) در ادعیه نیز هر دو را داریم.

مولی و عبد لازم و ملزوم هم است. همیشه کنار هم می‌آید. هرجا مولایی بود عبدی هست و چون مولا صاحب عبد است پس به آن مالکیت دارد. مالک حقیقی و بالذات خداست پس مقام مولویت بالذات مال خداست و خداوند اهل‌بیت را مولای بر مردم قرار داده. البته مالکیت آنها با خدا اصلاً هم سنخ نیست.

• اقرار به مولویت و عبودیت مراتبی دارد: 1- کمترین: انجام امر و نهی مولا 2- جستجوی خواسته مولا. بالاترین اینست که همه وجود خود را ملک مولا بداند.

 (اسناد)

• علامه امینی نام 110 صحابی را آورده.
• کتابشناسی: علامه سید عبدالعزیز طباطبایی در کتاب الغدیر فی التراث الاسلامی 184 عنوان کتاب مستقلاً در موضوع غدیر تألیف شده معرفی می‌کنند آقای محمد انصاری در کتاب غدیر در آئینه کتاب 267 کتاب که اکنون به رقم 400 رسیده است.
• متن مفصل در 9 کتاب معتبر شیعه نقل شده که منتهی به 3 طریق می‌شود.
  • امام باقر(ع) در 4 کتاب روضه الواعظین- الاحتجاج- الیقین- نزهه الکرام
  • زید بن ارغم در 4 کتاب العداد القویه- التحصین- الصراط المستقیم- نهج الایمان
  • حذیفۀ بن یمان در کتاب الاقبال