متن سخنرانی معنای انتظار و دلایل آن

بسم الله الرحمن ارحیم

معنای انتظار و دلایل آن

تعریف انتظار:

الانتظار هی کیفیه نفسانیه ینبعث منها التَّهَیُؤُ لما تَنتَظِرُه (مکایل المکارم ج2 ص 153) کیفیتی درونی که انسان را مهیای استقبال از امر منتظر الیه می‌کند .

انتظار یعنی دل به راه بودن نه فقط چشم به راه بودن

انتظار یعنی خوشبختی را به خوشی ترجیح دادن

انتظار یعنی زندگی حقیقی کردن بجای زنده بودن

انتظار یعنی جهانی اندیشیدن و جهانی عمل نمودن

انتظار یعنی عدم رضایت به وضع موجود و تلاش برای رسیدن به وضعیت مطلوب

دلیل عقلی :

نظام حاکم بر هستی ، نظامی حکیمانه و احسن و با رویکرد روشن و مطلوب می‌باشد و تاریک دیدن و ابتر دیدن آن منافات با دیدن دیدگاه عقلی و فلسفی دارد. لذا انتظار ، غایت اندیشی مثبت و عاقلانه نبست به آینده تاریخ است و به نوعی الزامی است . ونبود آن یعنی بازیچه دیدن عالم خلقت.

دلایل نقلی :

آیات :

وَارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ (هود 93)

پس شما منتظر باشید که من هم (بر خود لطف و بر شما قهر حق را) منتظرم.

فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ (یونس 20 )

شما منتظر (عذاب خدا) باشید من هم با شما منتظر (نصرت او) می‌باشم

امام رضا(ع) فرمود(2 آیه را خواند ):بر شما باد به صبر ، به درستی که گشایش پس از ناامیدی می‌آید (کمال الدین 2/645)

روایات:

الف :روایاتی که در آن صریحاً  فعل دستوری بکار فته است.

قال الباقر (ع) : توقعوا هذا الامر صباحاً و مساء (بحار ج 52 ص 185)

امر فرج و صاحب انرا صبح و شب دنبال کنید

امام جواد ع : …یَا أَبَا الْقَاسِمِ إِنَّ الْقَائِمَ مِنَّا هُوَ الْمَهْدِیُّ الَّذِی یَجِبُ أَنْ یُنْتَظَرَ فِی غَیْبَتِهِ وَ یُطَاعَ فِی ظُهُورِهِ وَ هُوَ الثَّالِثُ مِنْ وُلْدِی.. ؛ ^{کمال الدین و تمام النعمه، دوم‏، ج ‏2، ص 377، باب 36}

اى اباالقاسم! همانا قائم از ما همان مهدى است که واجب است در غیبتش منتظر ماند و هنگام ظهورش از او اطاعت شود، او سومین از اولاد من است …

ب)بسیار روایاتی که در فضیلت موضوع انتظار و فضیلت آن آمده

عن عبدالحمید الواسطی قال: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع أَصْلَحَکَ اللَّهُ وَ اللَّهِ لَقَدْ تَرَکْنَا أَسْوَاقَنَا انْتِظَاراً لِهَذَا الْأَمْرِ حَتَّى أَوْشَکَ الرَّجُلُ مِنَّا یَسْأَلُ فِی یَدَیْهِ فَقَالَ یَا عَبْدَ الْحَمِیدِ أَ تَرَى مَنْ حَبَسَ نَفْسَهُ عَلَى اللَّهِ لَا یَجْعَلُ اللَّهُ لَهُ مَخْرَجاً بَلَى وَ اللَّهِ لَیَجْعَلَنَّ اللَّهُ لَهُ مَخْرَجاً رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً حَبَسَ نَفْسَهُ عَلَیْنَا رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیَا أَمْرَنَا قَالَ فَقُلْتُ فَإِنْ مِتُّ قَبْلَ أَنْ أُدْرِکَ الْقَائِمَ فَقَالَ الْقَائِلُ مِنْکُمْ إِنْ أَدْرَکْتُ الْقَائِمَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ نَصَرْتُهُ کَالْمُقَارِعِ مَعَهُ بِسَیْفِهِ وَ الشَّهِیدُ مَعَهُ لَهُ شَهَادَتَانِ. (بحار ج 52 ص 126).   

عبد الحمید واسطى گفت:به امام باقر علیه السّلام عرض کردم:قربانت ما شیعیان،در انتظار ظهور دولت حقّه هستیم تا جایى که دست از بازار خود شستیم و بسا که برخى از ما گدایى کنند. امام در پاسخ فرمود:آرى،بخدا که پروردگار براى او گشایش دهد،خدا رحمت کند هر بنده‌اى را که کار امامت ما را زنده کند.عرض کردم:قربانت مرجئه مى‌گویند که این عقیده براى ما زیانى ندارد تا زمانى که آنچه شما مى‌گویید بیاید[یعنى دولت حقّه ظهور کند]و با شما هم عقیده شویم و برابر گردیم.فرمود:اى عبد الحمید!راست مى‌گویند،هر که توبه کند خدا توبۀ او را بپذیرد و هر کس منافق گردد و در دل ایمانى نداشته باشد خداوند جز بینى خودش را به خاک نمالد و هر کدام امامت را فاش گرداند خدا خونش را بریزد. و خداوند بر اسلامشان سر آنها را مى‌برد چنان که قصّاب گوسفندش را.او مى‌گوید:عرض کردم:پس در آن هنگام که امام علیه السّلام ظهور کند و دیگران هم به او بگروند،ما با دیگران برابر خواهیم بود؟حضرت علیه السّلام فرمود:نه،شما در آن روز سروران و فرماندهان زمین باشید،در دین ما جز این روا نباشد.عرض کردم:اگر من پیش از درک امام قائم بمیرم‌؟ حضرت علیه السّلام فرمود:هر کس از شما بگوید اگر قائم آل محمّد علیه السّلام را درک کنیم یاریش مى‌رسانم،همچون کسى است که در رکاب ایشان شمشیر زده،و هر که با او به شهادت برسد دو شهادت براى او محسوب گردد

انتظار دو نوع است:

1. انتظار روحی
2. انتظار عملی .

و منتظران هم 2 دسته‌اند برخی دسته اول و برخی دوم

انتظار یعنی خود را ساختن

الإمامُ الکاظمُ علیه السلام : أوحَى اللّه ُ تعالى إلى داودَ علیه السلام : یا داودُ ، حَذِّرْ و أنذِرْ (و نَذِّرْ) أصحابَکَ عن حُبِّ الشَّهَواتِ ، فإنّ المُعَلَّقهَ قُلوبُهُم بِشَهَواتِ الدنیا قُلوبُهُم مَحجوبَهٌ عَنِّی . تحف العقول : 397.

امام کاظم علیه السلام : خداوند متعال به داوود علیه السلام وحى فرمود که: اى داوود! یاران خود را از شهوت پرستى بر حذر دار و بیم ده؛ زیرا کسانى که دلهایشان آویخته به شهوت دنیاست، دلهایشان از من در پرده است.

امام صادق علیه السلام : تَوَقَّع أمرَ صاحِبِکَ لَیلَکَ و نَهارَکَ ؛ بحار ، ج 98 ، ص 159 .

امام صادق علیه السلام :در شب و روزت منتظر فرج مولایت باش .

انسان منتظر مثل حالت تجافی است

محال است منتظر باشی و خود را آماده نکنی مثال میهمان دعوت کردن .

آینه شو جمال پری طلعتان طلب         جاروب زن به خانه و پس میهمان طلب

برای شناخت امام عصر (عج):

1. مطالعه کتب

 2- دعا و توسل

مهدی آب حیات :

صرف بودن آب در عالم کفایت نمی‌کند زیرا معرفت به امام شما اگر سراغش نروید می‌میرید – اگر فقط در ذهن بیاورید باز برطرف نمی شود.

ما نیاز به امام نداریم باید نیازمان بالا رود و حتی اندازه آب خوردن هم نیاز نداریم

شیعتی مَهْما شَرِبْتُم ماءَ عَذْبٍ فاذکرونی             اَوْ سَمِعْتُم بِغَریبٍ اَوْ شَهیدٍ فَانْدُبُونی

عناصر اخلاقی تشکیل دهنده انتظار

انتظار فضیلتی اخلاقی – عرفانی است. مفهوم شناسی و موشکافی این واژه ما را در کسب آن یاری می‌کند. انتظار فضیلتی مرکب از فضایل درگیر است.

افضل العباده : قال رسول الله (ص) : افضل العباده انتظار الفرج (بحار 52/125/11)

افضل الاعمال : قال رسول الله (ص) :افضل الاعمال امتی انتظار فرج الله عزوجل (بحار 52/122/2)

احب الاعمال: قال علی (ع): انتظروا الفرج و لا تیاسوا من روح الله ، فانّ احبُّ الاعمال الی الله عزوجل انتظار الفرج.

افضل جهاد امتی: قال رسول الله (ص) : افضل جهاد امتی انتظار الفرج (بحار 74/143/26)

اقسام انتظار: (صادق و کاذب)

در جوهره انتظار ، امیدواری و رجاء بعنوان یک مفهوم و حالت اخلاقی نقش اساسی دارد. در بسیاری آیات این امید را جزء صفات مومنین می‌شمارند:

 إِنَّ الَّذینَ یَتْلُونَ کِتابَ اللَّهِ وَ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَهً یَرْجُونَ تِجارَهً لَنْ تَبُور (فاطر 29)

آنها که کتاب خدا را تلاوت کرده و نماز به پا می‌دارند و از آنچه ما روزیشان کرده‌ایم پنهان و آشکار (به فقیران) انفاق می‌کنند (از لطف خدا) امید تجارتی دارند که هرگز زیان و زوال نخواهد یافت.

قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى‏ إِلَیَّ أَنَّما إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا یُشْرِکْ بِعِبادَهِ رَبِّهِ أَحَدا (کهف 110)

بگو: جز این نیست که من مانند شما بشری هستم که به من وحی می‌رسد که خدای شما خدای یکتاست، پس هر کس به لقای (رحمت) پروردگارش امیدوار است باید نیکوکار شود و هرگز در پرستش خدایش احدی را با او شریک نگرداند.

لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیراً (احزاب 21)

البته شما را به رسول خدا اقتدایی نیکوست، برای آن کس که به (ثواب) خدا و روز قیامت امیدوار باشد و یاد خدا بسیار کند.

قال علی(ع): لِرَجُلٍ سَأَلَهُ أَنْ یَعِظَهُ لَا تَکُنْ مِمَّنْ یَرْجُو الْآخِرَهَ بِغَیْرِ عَمَلٍ وَ [یَرْجُو] یُرَجِّی التَّوْبَهَ  بِطُولِ الْأَمَلِ یَقُولُ فِی الدُّنْیَا بِقَوْلِ الزَّاهِدِینَ وَ یَعْمَلُ فِیهَا بِعَمَلِ الرَّاغِبِین‏ (نهج البلاغه حکمه 150)

از کسانی مباش که بدون عمل صالح به آخرت امیدوار است، و توبه را با آرزوهای دراز به تأخیر می اندازد، در دنیا چونان زاهدان، سخن می گوید، اما در رفتار همانند دنیا پرستان است،

علامه مجلسی در بحار ج67 ص 352 نوع امید را معرفی می‌کند می‌فرماید سزاوار است امید بنده به معرفت خدا مثال امید کشاورزی باشد که او بذر خوبی را در زمین خوب می‌پاشد و آب می‌دهد وجین می‌کند و…در صورت عدم بلاهای طبیعی بذر به نتیجه می‌رسد این انتظار را انتظار رجاء و انتظار امیدوارانه می‌گویم . و اگر برعکس این باشد انتظار غرور و حماقت و احمقانه است.

آیه الله شهید مطهری : انتظار را به نوع سازنده و ویرانگر تقسیم می‌کند.

انتظار سازنده : تحرک بخش، تعهدآور ، و … است ولی دیگری فلج کننده و نوعی اباحه‌گری است.   

طاعت از دست نیاید گنهی باید کرد         در دل دوست به هر حیله رهی باید کرد